Rumanau

Suku Rumanau di Sabah

Suku Rumanau merupakan salah satu sub-etnik dalam rumpun Kadazandusun di Sabah, Malaysia. Mereka adalah kumpulan kecil yang berasal dari kawasan pedalaman dan mempunyai budaya, adat istiadat, serta kepercayaan yang unik berbanding sub-etnik Kadazandusun lain.

1. Asal-Usul & Sejarah

• Suku Rumanau mendiami kawasan pedalaman Sabah, terutamanya di daerah Tongod dan Kinabatangan.
• Mereka merupakan sebahagian daripada kumpulan besar Dusun Labuk, tetapi mempunyai dialek dan adat resam tersendiri.
• Sejarah lisan mereka menunjukkan bahawa nenek moyang mereka telah lama menetap di hulu sungai di kawasan Kinabatangan dan Tongod.

---

2. Bahasa

• Suku Rumanau bertutur dalam Bahasa Dusun Rumanau, yang merupakan salah satu cabang bahasa Kadazandusun.
• Bahasa ini berbeza daripada Bahasa Kadazan Penampang dan Dusun Bundu, tetapi masih dapat difahami oleh kumpulan Dusun lain.
• Namun, generasi muda kini semakin cenderung menggunakan Bahasa Melayu Sabah sebagai bahasa komunikasi harian.

3. Kepercayaan & Agama

• Sebelum kedatangan agama moden, suku Rumanau mengamalkan kepercayaan animisme, di mana mereka percaya kepada roh nenek moyang dan semangat alam.
• Upacara tradisional mereka dikaitkan dengan pemujaan roh, terutamanya bagi tujuan pertanian, penyembuhan, dan perlindungan daripada roh jahat.
• Pada masa kini, ramai dalam komuniti ini telah memeluk agama Kristian, terutama Roman Katolik dan Protestan.

4. Adat & Kebudayaan

• Pakaian Tradisional: Kaum wanita biasanya memakai sinuangga, pakaian seperti baju kurung hitam yang dihiasi dengan manik dan aksesori tembaga.
• Sistem Sosial: Masyarakat Rumanau dahulu hidup dalam sistem gotong-royong dan tinggal di rumah panjang seperti masyarakat Dusun lain.
• Perkahwinan Tradisional: Perkahwinan biasanya melibatkan hantaran seperti beras, ayam, dan barangan tembaga, yang diberikan kepada keluarga pengantin perempuan sebagai tanda penghormatan.

5. Makanan Tradisional

Makanan suku Rumanau mirip dengan suku Kadazandusun lain. Beberapa hidangan tradisional mereka termasuk:

• Nasi Linopot – Nasi yang dibungkus dalam daun tarap atau daun pisang.
• Pinasakan Sada – Ikan yang dimasak dengan kunyit dan asam keping, kemudian direbus hingga kering.
• Hinava – Ikan mentah yang diperap dengan limau, halia, dan bawang merah.

6. Muzik & Tarian Tradisional

• Muzik Gong: Suku Rumanau mempunyai variasi muzik gong mereka sendiri, yang dimainkan dalam majlis perayaan dan upacara adat.
• Tarian Tradisional: Mereka juga mempunyai tarian yang berkaitan dengan ritual animisme dan penyembahan roh, tetapi semakin jarang diamalkan.
• Suling & Bungkau: Alat muzik tradisional seperti suling (seruling buluh) dan bungkau (alat muzik mulut dari buluh) juga digunakan dalam hiburan dan upacara.

7. Kehidupan Moden & Cabaran

• Pendidikan & Pekerjaan: Generasi muda suku Rumanau kini lebih terdedah kepada pendidikan moden dan banyak yang bekerja dalam sektor awam, perladangan, dan perniagaan.
• Ancaman kepada Budaya: Globalisasi dan penghijrahan ke bandar menyebabkan pengurangan penutur asli Bahasa Rumanau, serta kehilangan beberapa adat tradisional.
• Usaha Pemuliharaan: Beberapa pihak sedang berusaha untuk mendokumentasikan bahasa dan adat suku Rumanau bagi mengelakkan kepupusan budaya mereka.

Kesimpulan

Suku Rumanau adalah sebahagian daripada etnik Dusun di Sabah yang memiliki budaya dan dialek tersendiri. Walaupun ramai telah beralih kepada gaya hidup moden, usaha pemuliharaan bahasa dan adat mereka masih berjalan.