Suluk

📜 Masyarakat Suku Suluk di Sabah

Suku Suluk merupakan salah satu kumpulan etnik terbesar di Sabah, terutama di bahagian timur seperti Tawau, Lahad Datu, Semporna, Sandakan, dan Kota Kinabalu. Mereka mempunyai budaya, bahasa, dan adat resam yang kaya, dengan pengaruh kuat dari Kesultanan Sulu.

📌 Sejarah dan Asal-Usul Suku Suluk

1️⃣ Asal-Usul

• Suku Suluk berasal dari Kepulauan Sulu di selatan Filipina dan berhijrah ke Sabah sejak ratusan tahun dahulu.
• Mereka mempunyai hubungan rapat dengan Kesultanan Sulu, yang suatu ketika dahulu menguasai sebahagian besar wilayah Borneo Utara.
• Suku ini juga dikenali sebagai Tausug, yang bermaksud “Orang Laut” atau “Pejuang Laut” dalam bahasa mereka.

2️⃣ Migrasi ke Sabah

• Kedatangan masyarakat Suluk ke Sabah berlaku melalui perdagangan, penyebaran Islam, dan hubungan diplomatik antara Kesultanan Sulu dan Borneo.
• Sebahagian besar mereka menetap di pantai timur Sabah, yang berhampiran dengan Kepulauan Sulu.
• Kini, mereka menjadi salah satu etnik utama di Sabah dengan populasi yang besar.

🎭 Adat Resam dan Kebudayaan Suku Suluk

🔸 Perkahwinan

💍 Adat perkahwinan Suluk sangat dipengaruhi oleh Islam dan budaya Kesultanan Sulu:

1. Merisik dan Meminang – Wakil keluarga lelaki akan menghantar rombongan untuk merisik calon pengantin perempuan.
2. Berian – Pemberian mas kahwin dalam bentuk wang, emas, atau barangan berharga lain.
3. Akad Nikah – Upacara ini dijalankan mengikut ajaran Islam dengan kehadiran imam dan wali.
4. Majlis Bersanding – Pasangan pengantin akan memakai pakaian tradisional dan diraikan dalam majlis besar.
5. Pesta Keluarga – Masyarakat Suluk mengadakan pesta kenduri dengan tarian, muzik tradisional, dan makanan khas seperti Tiyula Itum dan Putlih Mandi.

🔸 Kepercayaan dan Amalan Tradisional

📿 Pantang Larang

• Tidak boleh berkahwin dengan saudara rapat – Suku Suluk sangat menitikberatkan hubungan kekeluargaan.
• Tidak boleh melangkah alat muzik atau senjata – Ini dianggap sebagai tindakan tidak menghormati adat dan pahlawan Suluk.
• Percaya kepada roh penjaga laut – Nelayan Suluk percaya bahawa lautan mempunyai penunggu, dan mereka sering memberi persembahan kecil sebagai tanda hormat.

🧙‍♂️ Perubatan Tradisional

• Masyarakat Suluk terkenal dengan penggunaan herba dan akar kayu untuk merawat penyakit.
• Dukun Suluk masih mengamalkan rawatan menggunakan jampi serapah dan doa Islam.

🎉 Perayaan Utama Suku Suluk

🔸 Pesta Regatta Lepa

🚤 Pesta Regatta Lepa adalah festival terkenal yang diraikan oleh masyarakat Bajau dan Suluk di Semporna, Sabah.

• Ia diadakan setiap tahun untuk memperingati warisan maritim suku Suluk dan Bajau Laut.
• Perahu berhias (Lepa) akan dipamerkan dalam pertandingan keindahan dan kreativiti.
• Pelbagai acara kebudayaan seperti tarian, muzik tradisional, dan perlumbaan perahu diadakan.

🔸 Maulidur Rasul

📿 Masyarakat Suluk sangat menghormati Maulidur Rasul, iaitu hari kelahiran Nabi Muhammad S.A.W.

• Mereka akan berzikir, berselawat, dan mengadakan jamuan sebagai tanda syukur.
• Masjid-masjid akan dihiasi dan diadakan perarakan keagamaan.

🎶 Muzik Tradisional dan Permainan Rakyat Suku Suluk

🎵 Muzik Tradisional

• Kulintangan – Sejenis alat muzik gong kecil yang disusun dan dimainkan mengikut rentak tradisional.
• Gabbang – Xilofon kayu yang digunakan untuk mengiringi tarian tradisional.
• Kompang Suluk – Alat muzik gendang tangan yang dimainkan semasa majlis keagamaan dan perkahwinan.

🎲 Permainan Rakyat

• Silat Suluk – Seni mempertahankan diri yang diwarisi sejak zaman Kesultanan Sulu.
• Sumpit – Permainan memburu menggunakan sumpitan buluh yang sering dimainkan oleh kanak-kanak.
• Tingkulu’ – Sejenis permainan teka-teki dan pantun yang popular dalam majlis keramaian.

💃 Tarian Tradisional Suku Suluk

1️⃣ Tarian Pangalay

• Tarian klasik suku Suluk yang terkenal di Sabah.
• Penari akan memakai kuku jari panjang yang diperbuat daripada logam dan melakukan pergerakan yang lemah gemalai.
• Tarian ini sering dipersembahkan dalam majlis perkahwinan dan perayaan kebudayaan.

2️⃣ Tarian Kuntao

• Tarian ini berasal daripada seni mempertahankan diri masyarakat Suluk.
• Ia sering dimainkan bersama muzik kulintangan dan gong untuk memberi semangat kepada para penari.

3️⃣ Tarian Igal-Igal

• Tarian ini dipersembahkan oleh masyarakat Suluk-Bajau.
• Penari akan bergerak mengikut irama gong dan gabbang, sambil mengenakan pakaian tradisional berwarna-warni.

📌 Kesimpulan

📜 Suku Suluk adalah antara etnik utama di Sabah yang mempunyai sejarah panjang sejak zaman Kesultanan Sulu.
🎭 Mereka kaya dengan adat resam seperti perkahwinan, kepercayaan mistik, dan pantang larang.
🎉 Perayaan utama mereka termasuk Pesta Regatta Lepa dan Maulidur Rasul.
🎶 Muzik tradisional seperti Kulintangan, Gabbang, dan Kompang Suluk masih dimainkan dalam majlis kebudayaan.
💃 Tarian tradisional seperti Pangalay, Kuntao, dan Igal-Igal menampilkan keindahan seni budaya mereka.

🏡 Pakaian Tradisional dan Seni Bina Rumah Suku Suluk

Masyarakat Suluk di Sabah mempunyai pakaian tradisional yang unik serta seni bina rumah yang mencerminkan identiti budaya mereka. Berikut adalah perincian mengenai pakaian dan rumah tradisional suku Suluk.

👘 Pakaian Tradisional Suku Suluk

🔸 Pakaian Tradisional Lelaki

👑 Baju Sampit – Sejenis baju berlengan panjang yang dipakai dengan seluar panjang berwarna hitam atau gelap.
🩳 Sawal (Seluar Tradisional) – Seluar longgar yang dihiasi dengan sulaman emas atau perak.
🧣 Pis Syabit (Samping) – Sehelai kain tenunan yang disarung di pinggang sebagai lambang status sosial.
🎩 Songkok atau Kain Ikat Kepala – Dipakai untuk melambangkan ketokohan dan keberanian lelaki Suluk.
⚔️ Keris atau Barong – Senjata tradisional yang sering disisipkan di pinggang sebagai simbol kepahlawanan.

🔸 Pakaian Tradisional Wanita

👗 Baju Kubul – Sejenis baju panjang yang dipadankan dengan kain sarung berwarna cerah.
💍 Perhiasan Emas – Wanita Suluk sering memakai rantai leher, gelang tangan, dan anting-anting emas sebagai lambang kekayaan dan status sosial.
🧕 Selendang atau Tudung – Dipakai sebagai tanda kesopanan dan mengikut ajaran Islam.

🏠 Seni Bina Rumah Tradisional Suku Suluk

Rumah tradisional masyarakat Suluk dikenali sebagai "Bay Sinug" yang bermaksud rumah bertiang tinggi.

🔹 Ciri-Ciri Rumah Tradisional Suluk

1️⃣ Bertiang Tinggi

• Rumah Suluk dibina di atas tiang kayu yang tinggi untuk mengelakkan banjir dan serangan binatang liar.
• Reka bentuk ini juga membolehkan angin laut masuk ke dalam rumah, menjadikannya lebih sejuk.

2️⃣ Bumbung Daun Rumbia atau Nipah

• Atap rumah diperbuat daripada daun nipah atau rumbia yang tahan panas dan hujan.
• Bumbung yang tinggi membolehkan udara mengalir dengan baik.

3️⃣ Lantai dan Dinding Kayu

• Kayu keras seperti kayu belian atau kayu nibung digunakan untuk membina dinding dan lantai rumah.
• Rumah ini tahan lama dan mampu menampung ramai penghuni.

4️⃣ Tangga Rumah di Bahagian Depan

• Tangga rumah biasanya dibuat daripada kayu dan mempunyai bilangan anak tangga yang ganjil kerana dipercayai membawa tuah.
• Bahagian bawah rumah digunakan untuk menyimpan hasil pertanian atau tempat berlindung haiwan ternakan.

5️⃣ Serambi atau Ruang Tamu Luas

• Serambi depan rumah digunakan untuk menerima tetamu dan mengadakan majlis keramaian.
• Terdapat ukiran kayu yang cantik pada tiang dan tingkap rumah sebagai lambang keindahan budaya Suluk.

🔻 Jenis-Jenis Rumah Suku Suluk

🏡 Rumah Kaki Ayam – Rumah kecil yang dibina di atas tiang kayu tinggi di kawasan pantai atau persisiran sungai.
🏠 Rumah Kubul – Rumah yang lebih besar, biasanya dihuni oleh keluarga bangsawan Suluk.
🌊 Rumah Perahu (Lepa-Lepa) – Rumah berbentuk perahu yang digunakan oleh masyarakat Suluk yang tinggal di kawasan laut.

📌 Kesimpulan

✔ Pakaian tradisional Suluk melambangkan keunikan budaya mereka dengan penggunaan warna terang, sulaman emas, dan perhiasan mewah.
✔ Rumah tradisional Suluk direka khas untuk keselesaan di kawasan panas dan lembap, dengan ciri tiang tinggi, bumbung rumbia, dan serambi luas.
✔ Suku Suluk mempunyai budaya maritim yang kuat, menyebabkan rumah mereka sering terletak di tepi laut atau sungai.

🍛 Masakan Tradisional Suku Suluk

Masyarakat Suluk di Sabah terkenal dengan makanan laut yang segar serta masakan yang dipengaruhi oleh budaya Nusantara, terutamanya dari Filipina dan Brunei. Hidangan mereka kaya dengan rempah-ratus, santan, dan kaedah memasak yang unik.

🍽 Hidangan Utama Masyarakat Suluk

1️⃣ Tiula Itum (Sup Daging Hitam) 🥩

• Sejenis sup daging berwarna hitam yang dimasak dengan rempah khas dan kicap hitam pekat.
• Mempunyai rasa yang kaya dan sedikit pedas kerana penggunaan lada hitam.
• Biasanya menggunakan daging lembu, ayam, atau kambing dan dimakan bersama nasi putih.

2️⃣ Latok (Anggur Laut) 🍃

• Sejenis rumpai laut segar yang berbentuk seperti anggur hijau kecil.
• Dimakan mentah bersama cuka, cili, bawang, dan limau sebagai ulam.
• Popular dalam kalangan masyarakat pesisir pantai kerana rasanya yang segar dan teksturnya yang rangup.

3️⃣ Pais (Ikan Panggang Berbungkus Daun) 🐟

• Ikan segar yang dibalut dengan daun pisang bersama rempah-ratus dan santan, kemudian dipanggang sehingga masak.
• Aromanya wangi dan rasanya lembut kerana dimasak dengan cara stim semula jadi.

4️⃣ Kinilaw (Ikan Mentah Bersama Cuka) 🐠

• Sejenis hidangan ikan mentah yang diperap dengan cuka, limau, dan rempah untuk memberikan rasa masam dan segar.
• Sama seperti hidangan "Ceviche" dari Amerika Latin tetapi dengan gaya masakan masyarakat Suluk.

5️⃣ Nasi Kombos 🍚

• Nasi yang dimasak bersama santan dan halba untuk memberikan rasa berlemak dan wangi.
• Biasanya dihidangkan bersama lauk seperti ikan bakar, sup tiula itum, atau ayam goreng.

🍬 Kuih-Muih Tradisional Suluk

1️⃣ Panyalam (Kuih Serupa Cakoi) 🍩

• Diperbuat daripada tepung beras, gula merah, dan santan, kemudian digoreng hingga keperangan.
• Rasanya manis dan teksturnya rangup di luar tetapi lembut di dalam.

2️⃣ Jampok-Jampok (Cucur Pisang) 🍌

• Sejenis kuih pisang goreng yang digaul dengan tepung beras dan gula merah, kemudian digoreng rangup.
• Mudah dibuat dan sering dijadikan snek petang.

3️⃣ Kuih Putri Mandi 🌸

• Bebola tepung pulut berwarna-warni yang disalut dengan gula merah pekat dan kelapa parut.
• Mempunyai rasa lemak manis dan tekstur kenyal.

🫖 Minuman Tradisional Masyarakat Suluk

1️⃣ Teh Tarik Suluk ☕

• Sejenis teh pekat yang dimasukkan gula aren (gula Melaka) dan susu pekat, kemudian ditarik berulang kali untuk menghasilkan buih yang halus.

2️⃣ Air Pandan Santan 🥥

• Minuman khas yang diperbuat daripada air pandan, santan segar, dan sedikit gula.
• Mempunyai rasa berlemak dan sangat menyegarkan ketika diminum sejuk.

3️⃣ Kopi Kahawa ☕

• Kopi asli yang disediakan dengan cara tradisional menggunakan biji kopi panggang.
• Biasanya diminum pekat tanpa gula atau dengan sedikit susu.

📌 Kesimpulan

✔ Masakan masyarakat Suluk banyak menggunakan hasil laut segar, santan, dan rempah-ratus yang menjadikannya unik dan kaya rasa.
✔ Mereka mempunyai pelbagai makanan tradisional dari hidangan utama, ulam-ulaman, kuih-muih, hingga minuman yang mencerminkan identiti budaya mereka.
✔ Masakan Suluk juga mempunyai persamaan dengan makanan dari Filipina Selatan, Brunei, dan Sabah kerana faktor geografi dan sejarah.

💍 Adat Perkahwinan Suku Suluk

Perkahwinan dalam masyarakat Suluk bukan sekadar penyatuan dua individu tetapi juga melibatkan hubungan kekeluargaan yang erat. Mereka menekankan adat resam, restu keluarga, dan keagamaan dalam setiap langkah perkahwinan.

🛕 Peringkat Adat Perkahwinan Suluk

1️⃣ Merisik (Pagpasusuka) 🧐

• Pihak lelaki menghantar wakil keluarga untuk merisik gadis pilihan mereka.
• Tujuan utama adalah untuk mengetahui status gadis tersebut—sama ada sudah berpunya atau masih bujang.
• Jika keluarga perempuan bersetuju, perbincangan lanjut akan dilakukan.

2️⃣ Meminang (Pagpangasawa) 💌

• Pihak lelaki menghantar utusan rasmi untuk meminang gadis secara rasmi.
• Dalam majlis ini, kedua-dua keluarga berbincang mengenai:
  ✅ Mas kahwin (Mahar) – Biasanya dalam bentuk wang tunai atau emas.
  ✅ Belanja kahwin (Suwak-suwak) – Wang yang diberikan kepada keluarga perempuan sebagai penghormatan.
  ✅ Tarikh perkahwinan – Dipersetujui bersama oleh kedua-dua pihak.

3️⃣ Majlis Akad Nikah (Pagkawin) 📜

• Majlis akad nikah dilakukan secara Islam dengan kehadiran wali perempuan, saksi, dan imam.
• Pengantin lelaki akan melafazkan ijab dan kabul sebagai tanda sah perkahwinan.
• Selepas akad nikah, adat menyuap sirih dilakukan sebagai simbolik penyatuan pasangan.

4️⃣ Berinai dan Mandi Wajib (Mandikan) 🚿

• Pengantin perempuan akan menjalani upacara mandi wajib yang diiringi dengan doa dan nasihat oleh orang tua.
• Mereka juga akan berinai sebagai lambang kesucian dan kecantikan.

5️⃣ Majlis Bersanding (Pagsanding) 👑

• Pasangan pengantin akan duduk di atas pelamin tradisional yang dihiasi dengan warna-warna cerah.
• Mereka akan diberikan doa restu daripada keluarga dan tetamu.
• Biasanya, terdapat persembahan tarian, muzik tradisional, dan jamuan makan besar.

6️⃣ Adat Membawa Pengantin Perempuan (Pagdala) 🚗

• Pengantin perempuan akan dibawa ke rumah suaminya dengan penuh adat.
• Keluarga pihak lelaki akan menyambut kedatangan pengantin perempuan dengan hidangan khas dan iringan muzik.
• Sebagai tanda kasih, keluarga lelaki akan memberikan hadiah kepada ibu bapa pengantin perempuan.

🎊 Ciri-Ciri Unik Perkahwinan Masyarakat Suluk

✨ Mas kahwin yang tinggi – Dalam masyarakat Suluk, mas kahwin boleh mencecah ribuan ringgit, bergantung pada status keluarga pengantin perempuan.

✨ Muzik Kulintangan – Semasa majlis perkahwinan, alat muzik tradisional kulintangan dimainkan untuk memeriahkan suasana.

✨ Adat Menyembelih Kambing (Pagpamata) – Ada sesetengah keluarga Suluk yang masih mengamalkan penyembelihan kambing atau lembu sebagai tanda kesyukuran selepas majlis nikah.

✨ Pakaian Pengantin Berwarna-Warni – Pengantin lelaki dan perempuan biasanya memakai pakaian tradisional yang dihiasi dengan manik-manik dan sulaman benang emas.

📌 Kesimpulan

✔ Perkahwinan suku Suluk menekankan adat, restu keluarga, dan agama.
✔ Setiap peringkat perkahwinan mempunyai maksud tersendiri yang melambangkan penghormatan kepada keluarga dan pasangan.
✔ Upacara perkahwinan meriah dengan adat tradisional seperti muzik kulintangan, tarian igal-igal, dan pakaian yang berwarna-warni.

👑 Pakaian Pengantin Tradisional Suku Suluk

Pakaian pengantin dalam masyarakat Suluk mencerminkan keindahan, status sosial, dan warisan budaya mereka. Ia biasanya dihiasi dengan sulam emas, manik-manik, dan aksesori tradisional yang melambangkan kekayaan adat dan sejarah suku Suluk.

👰 Pakaian Pengantin Perempuan Suluk

1️⃣ Baju Tiyahian ✨

• Baju rasmi pengantin perempuan dikenali sebagai Baju Tiyahian.
• Diperbuat daripada kain sutera atau satin yang berkilat.
• Warna pakaian biasanya merah, emas, biru, atau hijau sebagai lambang kemakmuran dan kebahagiaan.

2️⃣ Hiasan Kepala (Sanggul dan Mahkota) 👑

• Pengantin perempuan memakai sanggul tinggi yang dihiasi dengan emas dan manik-manik.
• Mahkota kecil atau hiasan kepala sering digunakan untuk menambah keanggunan.

3️⃣ Lapi-Lapi (Selendang) 🧣

• Selendang yang dipakai di bahu atau kepala sebagai pelengkap pakaian.
• Biasanya dihiasi dengan sulam benang emas dan batu permata.

4️⃣ Hiasan Emas dan Aksesori 💎

• Pengantin perempuan memakai gelang emas, rantai labuh, dan subang besar.
• Hiasan ini melambangkan status keluarga dan keindahan wanita Suluk.

🤵 Pakaian Pengantin Lelaki Suluk

1️⃣ Baju Badjuh Laut 🏴‍☠️

• Pakaian rasmi pengantin lelaki dikenali sebagai Baju Badjuh Laut.
• Potongannya menyerupai baju cekak musang dengan hiasan benang emas di bahagian leher dan lengan.
• Biasanya dipadankan dengan seluar longgar dan kain samping.

2️⃣ Sigpit atau Sigar (Penutup Kepala) 🎩

• Pengantin lelaki memakai sigpit (ikat kepala) atau sigar (tanjak) yang diperbuat daripada kain tenunan khas.
• Warna sigar biasanya disesuaikan dengan warna pakaian pengantin perempuan.

3️⃣ Senjata Tradisional (Keris atau Barong) ⚔️

• Pengantin lelaki kadangkala membawa keris atau barong sebagai simbol keberanian dan perlindungan kepada keluarganya.
• Senjata ini juga melambangkan status dan kedudukan dalam masyarakat Suluk.

🛕 Keunikan Pakaian Pengantin Suku Suluk

✅ Berunsur Kemelayuan dan Kesultanan – Mempunyai pengaruh dari Kesultanan Sulu yang menekankan keindahan dan kemewahan pakaian.

✅ Dihiasi dengan Benang Emas dan Manik-Manik – Melambangkan kemakmuran dan martabat keluarga.

✅ Warna-Warna Cerah – Melambangkan kebahagiaan, keberanian, dan kemuliaan dalam kehidupan berumahtangga.

✅ Aksesori Berat dan Berharga – Wanita Suluk memakai gelang tangan yang besar, rantai emas panjang, dan hiasan kepala yang unik sebagai simbol keanggunan dan kekayaan.

📌 Kesimpulan

✔ Pakaian pengantin Suluk sangat unik dan penuh dengan simbolik adat serta keindahan seni tekstil.
✔ Pengaruh Kesultanan Sulu dapat dilihat dalam pakaian mereka, yang penuh kemewahan dan elegan.
✔ Setiap elemen dalam pakaian pengantin Suluk membawa maksud tersendiri—dari warna, aksesori, hingga hiasan kepala.

🎶 Tarian dan Muzik Tradisional Suku Suluk

Suku Suluk, yang berasal dari Kepulauan Sulu dan banyak menetap di Sabah, mempunyai budaya muzik dan tarian yang unik, dipengaruhi oleh unsur maritim serta warisan Kesultanan Sulu.

🩰 Tarian Tradisional Suku Suluk

1️⃣ Pangalay – Tarian Lenggok Jemari yang Indah

💃 Pangalay ialah tarian klasik suku Suluk yang terkenal dengan pergerakan tangan yang lemah gemalai, menyerupai tarian Thai dan tarian India.

✅ Ciri-Ciri Tarian Pangalay:

• Gerakan tangan yang berulang-ulang seperti ombak di lautan. 🌊
• Penari memakai jari besi panjang (jangay) untuk menambahkan keanggunan tarian.
• Iringan muzik menggunakan kulintangan dan gong bagi menghasilkan irama lembut dan mendayu.
• Biasanya dipersembahkan dalam majlis perkahwinan, perayaan, dan acara kebudayaan.

📌 Fakta Menarik:
Tarian Pangalay juga dikenali sebagai Daling-Daling di kalangan masyarakat Bajau-Suluk dan sering dikaitkan dengan kisah percintaan serta keindahan alam laut.

2️⃣ Tarian Kuntao – Gerakan Pahlawan

🥋 Kuntao adalah tarian yang menggabungkan unsur seni bela diri dengan gerakan tarian.

✅ Ciri-Ciri Tarian Kuntao:

• Berasaskan pergerakan seni pertahanan diri Suluk yang berasaskan Silat.
• Dipersembahkan dalam majlis kebudayaan dan perayaan tradisional.
• Gerakan pantas dan berani, melambangkan keperwiraan dan kekuatan masyarakat Suluk.

📌 Fakta Menarik:
Tarian Kuntao sering dipersembahkan sebagai tarian pertunjukan untuk menggambarkan keberanian lelaki Suluk dalam mempertahankan tanah air mereka.

🥁 Muzik Tradisional Suku Suluk

1️⃣ Kulintangan – Melodi Tradisional Suluk

🎵 Kulintangan ialah alat muzik utama dalam budaya Suluk yang terdiri daripada set gong kecil yang disusun mengikut nada tertentu.

✅ Ciri-Ciri Kulintangan:

• Mempunyai 7 hingga 9 buah gong kecil yang dimainkan dengan pemukul kayu.
• Digunakan dalam majlis perkahwinan, perayaan, dan upacara adat.
• Irama muzik mengiringi tarian Pangalay dan persembahan kebudayaan.

📌 Fakta Menarik:
Irama kulintangan bukan sekadar hiburan tetapi juga digunakan untuk berkomunikasi antara kampung dalam masyarakat tradisional Suluk.

2️⃣ Babandil – Gong Irama Tempo

🔔 Babandil ialah sejenis gong tangan yang dimainkan untuk menetapkan tempo dalam muzik tradisional Suluk.

✅ Ciri-Ciri Babandil:

• Saiznya lebih kecil berbanding gong biasa.
• Biasanya dimainkan dengan pukulan berulang-ulang untuk mengekalkan ritma muzik.
• Dipakai dalam muzik kulintangan dan acara kebudayaan.

3️⃣ Gabbang – Xilofon Buluh Tradisional

🎼 Gabbang ialah alat muzik tradisional yang menyerupai xilofon dan diperbuat daripada buluh.

✅ Ciri-Ciri Gabbang:

• Mempunyai bilah kayu atau buluh yang dipotong mengikut panjang tertentu untuk menghasilkan nada berbeza.
• Diketuk menggunakan dua batang kayu untuk menghasilkan melodi yang merdu.
• Digunakan untuk hiburan rakyat dan mengiringi tarian tradisional.

📌 Fakta Menarik:
Muzik gabbang sering dimainkan sebagai muzik pengiring dalam majlis pertunangan dan perkahwinan masyarakat Suluk.

🏆 Kesimpulan

✔ Tarian Pangalay adalah tarian paling terkenal dalam masyarakat Suluk, dikenali dengan pergerakan tangan yang halus dan jari besi panjang.
✔ Tarian Kuntao menggambarkan keberanian dan keperwiraan lelaki Suluk.
✔ Alat muzik utama suku Suluk termasuk kulintangan, babandil, dan gabbang, yang sering dimainkan dalam acara kebudayaan dan perayaan.
✔ Muzik dan tarian Suluk kaya dengan unsur sejarah, adat, dan warisan maritim.

🌿 Upacara dan Adat Istiadat Suku Suluk

Suku Suluk, yang berasal dari Kepulauan Sulu dan banyak menetap di Sabah, mempunyai pelbagai upacara adat yang masih diamalkan dalam kehidupan mereka. Adat dan tradisi mereka dipengaruhi oleh warisan Kesultanan Sulu, kepercayaan nenek moyang, dan ajaran Islam.

1️⃣ Adat Perkahwinan Suluk (Pangasawa'an) 💍

Perkahwinan dalam masyarakat Suluk dikenali sebagai ‘Pangasawa’an’ dan dianggap sebagai peristiwa penting dalam kehidupan.

✅ Proses Perkahwinan:

1. Nikas – Pihak lelaki menghantar wakil (saisal) untuk merisik gadis yang ingin dinikahi.
2. Pagturul Tangan – Pertemuan keluarga kedua-dua belah pihak untuk menetapkan mahar atau "sulung".
3. Pagkawin – Majlis akad nikah diadakan, biasanya dipimpin oleh imam atau tokoh agama.
4. Paglami-lami – Majlis persandingan dan jamuan yang diserikan dengan muzik tradisional seperti kulintangan dan tarian Pangalay.

📌 Fakta Menarik:

• Dalam adat Suluk, mahar perkahwinan dipanggil "Sulung", yang boleh berupa wang, emas, atau barangan berharga lain.
• Perkahwinan tradisional mereka sering diiringi dengan tarian Pangalay, sebagai tanda kegembiraan dan penghormatan kepada tetamu.

2️⃣ Adat Kematian (Paglulung) ⚰️

Apabila seseorang dalam komuniti Suluk meninggal dunia, terdapat beberapa ritual yang dilakukan untuk menghormati roh si mati.

✅ Upacara Kematian Suluk:

1. Mandikan Jenazah – Mengikut ajaran Islam, jenazah akan dimandikan dan dikafankan.
2. Pengkebumian – Dikebumikan secepat mungkin dengan bacaan doa dan tahlil.
3. Paglulung – Keluarga mengadakan majlis tahlil pada hari ke-3, ke-7, ke-40, dan ke-100 selepas kematian.

📌 Fakta Menarik:

• Kuburan Suluk tradisional sering dihiasi dengan batu nisan yang unik, mencerminkan status sosial si mati.
• Dalam kepercayaan lama sebelum Islam, ada amalan menghantar barang peribadi bersama jenazah sebagai tanda penghormatan.

3️⃣ Adat Bersunat (Pag-Islam) ✂️

Bersunat (Pag-Islam) merupakan amalan penting dalam masyarakat Suluk, terutama bagi kanak-kanak lelaki yang mencapai usia baligh.

✅ Proses Bersunat Tradisional:

• Kanak-kanak lelaki akan berpakaian pakaian tradisional dan diraikan dalam majlis khas.
• Dalam masyarakat tradisional, sunat dilakukan oleh seorang "Wali" (pakar sunat) menggunakan kaedah tradisional.
• Kini, kebanyakan keluarga memilih khidmat perubatan moden, tetapi upacara tetap diadakan sebagai tanda peralihan ke alam dewasa.

📌 Fakta Menarik:

• Sebelum sunat, kanak-kanak lelaki akan dimandikan dengan air bunga sebagai simbol penyucian.
• Selepas bersunat, majlis kesyukuran akan diadakan dengan hidangan istimewa seperti Tiyula Itum (sup daging hitam).

4️⃣ Adat Menyambut Kelahiran 👶

Dalam masyarakat Suluk, kelahiran anak adalah satu peristiwa yang diraikan dengan adat tradisional.

✅ Upacara yang Dilakukan:

1. Paggunting – Cukur rambut bayi pada hari ke-7 selepas lahir.
2. Pagtammat – Majlis doa selamat dan aqiqah untuk bayi.
3. Pagduwaa – Majlis kesyukuran diadakan, dan bayi diberikan nama Islam.

📌 Fakta Menarik:

• Bayi lelaki Suluk biasanya akan dipakaikan pakaian putih sebagai tanda kesucian.
• Nama bayi akan dipilih dengan penuh teliti kerana dipercayai mempengaruhi nasib dan perjalanan hidupnya.

5️⃣ Adat Kepercayaan Lama Suluk 🌌

Walaupun kebanyakan masyarakat Suluk beragama Islam, masih terdapat beberapa kepercayaan tradisional yang diwarisi dari nenek moyang mereka.

🔮 Antara kepercayaan lama yang masih wujud termasuk:

• "Tandayang" – Bomoh yang merawat penyakit dengan bacaan mantera dan herba.
• "Manjurig" – Amalan ramalan nasib menggunakan objek tertentu seperti kelapa atau cincin.
• "Pagliib" – Larangan tertentu kepada wanita hamil seperti tidak boleh keluar rumah waktu senja kerana dipercayai boleh diganggu makhluk halus.

📌 Fakta Menarik:

• Orang Suluk percaya bahawa "Tagah" (hutan larangan) mempunyai semangat penjaga yang tidak boleh diganggu.
• Dalam adat lama, bayi yang menangis berpanjangan dipercayai diganggu oleh roh nenek moyang dan perlu diberikan air jampi.

🏆 Kesimpulan

✔ Masyarakat Suluk kaya dengan adat istiadat dalam aspek perkahwinan, kelahiran, dan kematian.
✔ Mereka masih mengekalkan amalan tradisional seperti tahlil kematian dan majlis bersunat.
✔ Walaupun Islam menjadi pegangan utama, kepercayaan lama seperti bomoh dan ramalan masih wujud dalam sebilangan kecil masyarakat.

💡 Ingin tahu lebih lanjut tentang masakan tradisional Suluk? 😊