Tidung

Suku Tidung di Sabah

Suku Tidung adalah salah satu etnik pribumi yang terdapat di Sabah, terutamanya di bahagian timur negeri ini, seperti di Tawau, Sandakan, Lahad Datu, dan Kalabakan. Mereka juga ditemui di Kalimantan, Indonesia, dan sebahagian kecil di Filipina. Suku ini merupakan sebahagian daripada rumpun Dayak dan mempunyai budaya yang unik, menggabungkan elemen Melayu dan Dayak.

1. Asal-Usul & Sejarah

• Suku Tidung dipercayai berasal dari Kepulauan Borneo dan tergolong dalam kumpulan Dayak yang telah mengalami pengaruh Islamisasi sejak abad ke-15.
• Dahulunya, mereka merupakan masyarakat maritim yang terkenal sebagai nelayan dan pedagang.
• Nama "Tidung" bermaksud "gunung" atau "tanah tinggi", yang merujuk kepada tempat asal nenek moyang mereka.

2. Bahasa

• Masyarakat Tidung bertutur dalam Bahasa Tidung, yang tergolong dalam cabang bahasa Austronesia.
• Walau bagaimanapun, ramai suku Tidung di Sabah kini menggunakan Bahasa Melayu Sabah sebagai bahasa utama dalam komunikasi harian.

3. Adat & Tradisi

Perkahwinan

• Perkahwinan dalam masyarakat Tidung sering disertai dengan adat istiadat seperti berian (mas kahwin), yang melambangkan kesungguhan pihak lelaki untuk memperisterikan wanita pilihannya.
• Majlis perkahwinan biasanya diraikan dengan tarian dan muzik tradisional.

Upacara & Kepercayaan

• Kebanyakan suku Tidung di Sabah beragama Islam, tetapi sebelum kedatangan Islam, mereka mengamalkan kepercayaan animisme.
• Masih terdapat beberapa adat lama yang diamalkan dalam kehidupan harian, seperti upacara menolak bala dan majlis kesyukuran selepas musim menuai.

4. Pakaian Tradisional

• Lelaki biasanya memakai baju longgar dengan seluar panjang, lengkap dengan kain sarung dan tanjak (ikat kepala).
• Wanita pula mengenakan baju kurung labuh yang dihiasi dengan motif tradisional.

5. Kesenian & Kebudayaan

Tarian Tradisional

• Tarian Jepen Tidung – tarian yang berasal dari pengaruh budaya Melayu, sering dipersembahkan dalam majlis keramaian.
• Tarian Limbai – sejenis tarian lemah gemalai yang dilakukan oleh wanita Tidung.

Muzik & Alat Tradisional

• Gendang Tidung – digunakan dalam persembahan muzik tradisional.
• Kulintangan – alat muzik bertali yang sering dimainkan dalam acara kebudayaan.
• Seruling Buluh – alat muzik tiupan yang diperbuat daripada buluh.

6. Kehidupan Moden

• Hari ini, masyarakat Tidung banyak terlibat dalam bidang perikanan, pertanian, dan perniagaan.
• Ramai juga yang bekerja dalam sektor kerajaan dan swasta, terutamanya di bandar-bandar seperti Tawau dan Sandakan.
• Walaupun semakin moden, mereka tetap berusaha mengekalkan identiti budaya mereka melalui perayaan dan aktiviti kebudayaan.

Kesimpulan

Suku Tidung merupakan salah satu etnik unik di Sabah yang mempunyai warisan budaya tersendiri. Walaupun mereka telah mengalami pengaruh luar seperti Islamisasi dan modenisasi, mereka masih berusaha mengekalkan adat dan tradisi mereka.