Tatana

Suku Tatana di Sabah

Suku Tatana adalah salah satu sub-etnik Kadazandusun yang terdapat di Sabah, khususnya di kawasan Kuala Penyu. Walaupun dikategorikan dalam rumpun Dusun, suku Tatana mempunyai identiti tersendiri, termasuk dalam aspek bahasa, budaya, dan adat resam yang unik.

1. Asal-Usul dan Sejarah

• Nama Tatana berasal daripada perkataan tempatan yang bermaksud “orang asal” atau “penduduk tempatan.”
• Mereka merupakan keturunan Dusun yang telah lama menetap di kawasan pesisir barat Sabah, terutamanya di daerah Kuala Penyu, Menumbok, dan sekitarnya.
• Berbanding dengan etnik Dusun pedalaman yang bergantung kepada pertanian padi bukit, masyarakat Tatana lebih cenderung kepada pertanian sawah, perikanan, dan perdagangan.

2. Bahasa

• Bahasa Tatana adalah sebahagian daripada rumpun bahasa Dusunic, tetapi mempunyai pengaruh yang kuat daripada Bahasa Brunei dan Melayu Sabah.
• Disebabkan kedudukan mereka yang berdekatan dengan masyarakat Melayu Brunei, ramai dalam kalangan suku Tatana turut fasih dalam Bahasa Melayu Brunei.

3. Adat dan Budaya

• Suku Tatana mempunyai budaya yang kaya dan unik, dengan gabungan unsur Dusun dan Melayu Brunei.
• Mereka terkenal dengan Pakaian Adat Tatana, yang berwarna hitam dan dihiasi dengan sulaman emas yang menyerupai pakaian tradisional Kadazandusun.
• Terdapat juga upacara tradisional yang diamalkan oleh generasi lama, walaupun sebahagiannya telah mengalami perubahan akibat pengaruh Islam dan Kristian.

4. Perayaan dan Tarian Tradisional

• Perayaan Pesta Kaamatan disambut oleh suku Tatana, sama seperti etnik Kadazandusun yang lain.
• Tarian Tradisional:
  • Tarian Sayau Tatana – sejenis tarian khas masyarakat Tatana yang sering dipersembahkan dalam acara kebudayaan dan perayaan.
  • Tarian Mongigol Sumundai – tarian tradisional yang juga terdapat dalam masyarakat Kadazandusun lain.

5. Kepercayaan dan Agama

• Pada asalnya, suku Tatana mengamalkan kepercayaan animisme seperti etnik Dusun yang lain, tetapi kini kebanyakan mereka menganut agama Islam atau Kristian.
• Disebabkan kedekatan mereka dengan masyarakat Melayu Brunei, sebahagian besar masyarakat Tatana telah memeluk agama Islam. Namun, masih ada yang beragama Kristian dan mengekalkan beberapa amalan adat tradisional.

6. Gaya Hidup Moden

• Ramai masyarakat Tatana kini terlibat dalam perniagaan, pendidikan, dan sektor kerajaan, selain daripada aktiviti tradisional seperti pertanian dan perikanan.
• Kawasan Kuala Penyu, yang merupakan pusat utama bagi masyarakat Tatana, kini berkembang pesat dengan sektor pelancongan dan ekonomi moden.

Kesimpulan

Suku Tatana merupakan sub-etnik Kadazandusun yang unik kerana kedudukan geografi mereka yang berdekatan dengan masyarakat Brunei, menyebabkan mereka mengadaptasi budaya Melayu Brunei tetapi masih mengekalkan identiti Dusunic. Walaupun moden, mereka tetap berpegang pada warisan budaya seperti Pesta Kaamatan, Tarian Sayau Tatana, dan adat resam tradisional mereka.